EME Haberleşmesi Nedir?

Radyo sinyallerinin yerküreden geçememesi ve Dünya'nın yuvarlak olması nedeniyle uzak mesafelerde iletişim için daha yükseklere çıkmak ya da uydu, atmosfer, meteor vb. yerlerden radyo sinyallerini yansıtmak gereklidir.

Hem radyo amatörleri hem de profesyonel kişiler için genellikle uydu ve atmosfer bu iletişim için yeterli olsa da radyo amatörleri ve deneysel çalışmalar yapan kişiler biraz daha eğlenmek ve kendilerini geliştirmek için ilginç olan ay, meteor, gezegen gibi yansıtma teknikleri denemektedir.

İletken yüzeyler radyo sinyalleri için genelde çok iyi bir yansıtıcı olarak görev yaparlar. Gezegen yüzeyleri az da olsa iletkenlik gösterdiği için gelen radyo sinyallerini yansıtabilirler. Bu yansıtma miktarı tuzlu su gibi yansıtıcılar ile karşılaştırıldığında çok az olsa da yine de sinyalin bir miktarının yansıması görüş hattında olmayan bir istasyonla görüşmek için yeterli olmaktadır.

Bu tip yansımalarda serbest uzay kaybı ve yansıtıcı yüzeyin oluşturduğu sinyal kayıplarının çok iyi hesaplanması gerekmektedir.

EME(Earth-Moon-Earth) Haberleşmesi

Ay sıçraması (-ing. Moonbounce) olarak da bilinen bu haberleşme yöntemi Ay'ın sürekli aynı yerde durmaması, yansıtma kayıplarının yüksek olması(%93~) ve genellikle çok yavaş bir haberleşme gerçekleştirildiği için yalnızca radyo amatörleri ve deneysel çalışma yapanlar için ilgi çekici olmuştur. Ülkemizdeki radyo amatörlerinin yüksek maliyetleri karşılayamaması ve anten boyutlarının çok büyük olması nedeniyle genellikle dernekler sayesinde bu istasyonlar kurulsa da yabancı radyo amatörleri arasında kişisel EME istasyonları yaygındır.

Bu haberleşme için 50MHz-47GHz arası kullanılsa da radyo amatörleri genelde 2 metre bandını tercih etmektedir. Sadece bu haberleşme yöntemi için 2 metre bandında 144.000 - 144.050MHz arası planlanmıştır.

Başlangıç olarak yüksek kazançlı bir anten ve 50W ile basit EME haberleşmeleri gerçekleştirilebilir. Bu kadar düşük güçlerde çok az istasyon ile iletişime geçebilseniz de 400W'a kadar çıkmak yasal olarak sorun oluşturmamaktadır. Ancak bazı radyo amatörleri yasal sınırın dışına çıkarak 1kW'a kadar güçlerde çıkış yapmaktadır. Bunun gibi yüksek güçlerde çıkmak daha fazla istasyona bağlanmanızı sağlayacaktır ancak yasal sınırlar içerisinde olmaması ve çevresindeki cihazlarda enterferansa sebep olacağı için çok önerilmemektedir.

Ay Konum Takibi

Ay Dünya etrafında yaklaşık olarak 27 gün 7 saatte bir tam tur atar. Bu dönüş esnasında kendi etrafında da döndüğü için ayın sürekli aynı yüzeyi gözükür. Alçak Dünya Yörüngesindeki uydular ile haberleşirken antenin sürekli dönmesi gerekirken ay haberleşmesinde Ay'ın bu kadar hızlı hareket etmemesi nedeniyle haberleşme başlamadan önce bir ayar yapmak genellikle yeterli olmaktadır.

Eğer çok iyi bir anteniniz yok ve çıkış güçleriniz de düşükse anteni bir anten rotoru ile kontrol etmeniz gereklidir. Bunun için isterseniz hazır bir rotor seti alıp kurulumu yapabilirsiniz. Eğer biraz donanım ve mekanik bilginiz varsa kendiniz de yapabilirsiniz bunun için amatör projelere bakabilirsiniz. Açık kaynak olarak K3NG'in projesine bakmanızı öneriyorum.

Güç Amplifikatörü Seçimi

Aslında bahsettiğimiz gibi 100W ve iyi bir anten ile EME haberleşmesini yapmak mümkün bu nedenle yalnızca sabit telsiz ile de haberleşme sağlabilir. Ancak eğer daha uzaklara sinyaller göndermek ve daha kararlı iletişim kurmak istiyorsanız daha yüksek güçlerde çıkış yapmak ve daha iyi antenler kullanmak şarttır. Gücü arttırmak için de iyi bir RF güç amplifikatörü seçmeniz gerekmektedir.

Bunun gibi yüksek güçlerde endüstriyel bir rf güç amplifikatörleri bulmanız gerçekten çok zor olacağı için diğer amatörler tarafından tasarlanmış ya da kendinizin tasarlayacağı bir amplifikatör kullanmak daha iyi olacaktır.

Anten Tasarımı

EME için kullanılan antenlerin uydu dinlemek için kullanılan yagi antenlerden farkı farklı polarizasyonlarda, çok adetli ve daha uzun olmalarıdır. Başlangıç için 1 adet yagi yeterli olsa da genellikle önerilen 2 adet yagi anten (8-10 eleman önerilir) kullanmaktır. Pek çok anten tasarımcısı bulunmaktadır. Bunlardan istediğiniz frekansa uygun ve istediğiniz uzunluklar için özel olarak araştırmalısınız.

Yagi antenler 20~ eleman sonrasında artık gözlemlenebilir kazanç artışına sebep olmaz ve kontrolleri de çok zorlaşır. Bu nedenle az elemanlı(8-10) çoklu yagi anten tasarımı kazancın artışında daha büyük etkiye ve antenlerin yön kontrollerinde de kolaylığa sebep olacaktır.

Yagi antenleri birbirine bağlamak için "Antenna Combiner/Splitter" (Örnek) kullanmanız gerekmektedir. Genelde küçük bir kutuda olabilmesine rağmen hem antenlerin arasında köprü şeklinde birbirini tutmasını sağlamak hem de birbirine bağlamak için bir profil içerisinde tasarlanırlar.